انجمن جامعهشناسی ایرانمجله مطالعات اجتماعی ایران2008-36534220110701طرد اجتماعی اقوام در آیینۀ آمار: بررسی بودجه های استانهای ترک نشین و کردنشین11923397FAاسماعیل بلالیاستادیار جامعه شناسی دانشگاه بوعلی سینای همدانJournal Article20170103ایران کشوری چند قومی است. مطالعات انجام شده در سطح ملی درباره اقوام نشان میدهد
که برخی از اقوام احساس نابرابری قومی بسیار قویتری نسـبت بـه دیگـران دارنـد و توزیـع
امکانات و خدمات در کشور را به نفع همه نمیدانند. بنابراین همیشه مطالبات خود را از دولت،
ایفا نشده قلمداد میکنند. از جمله این اقوام کردها و ترکها هستند. هدف ما در این مقالـه
بررسی این ادعا خواهد بود. مقاله حاضر به بررسی تخصیص بودجهها در ایران در دوره ده ساله
1375تا 1385پرداخته و با محاسبه سرانه بودجهها برای استانهای کردنشین و ترکنشین
در هر سال و میانگین آن برای دوره ده سالۀ مذکور تفاوتهای موجود آنها را با سرانه بودجه
استان تهران و در مواردی با برخی دیگر از استانهای فارسنشین مثل اصفهان مقایسه و نتایج
آن را گزارش کرده است. یافتهها نشان میدهند تخصیص بودجه برای این استانها نه تنها با
استانهای تهران و اصفهان تفاوت زیادی ندارد بلکه در بسیاری از موارد نمودارها نشاندهنده
بودجه های بالاتر این استانها است. چارچوب نظری مقاله بر اساس نظریـه طـرد اجتمـاعی2
استوار است. براساس این نظریه افراد یا گروههایی در جامعه از برخی منابع و حقوق در جامعه
محروم و به حاشیه رانده میشوند. طرد از فرآیند توسعه و طرد مـادی از جملـه ابعـاد طـرد
اجتماعی محسوب میشود. مقاله حاضر از این بعد به مسئله اقوام در ایران میپردازدhttp://www.jss-isa.ir/article_23397_d2a231d43a7ea35639ec7653a280543a.pdfانجمن جامعهشناسی ایرانمجله مطالعات اجتماعی ایران2008-36534220110701تعیین کننده های بلافصل باروری زنان کُرد و تُرک شهرستان ارومیه:کاربرد روش تجزیۀ بونگارت*203823398FAحاتم حسینیاستادیار جمعیت شناسی گروه علوم اجتماعی دانشگاه بوعلی سینامحمدجلال عباسی شوازیاســـتاد جمعیـــت شناســـی دانشـــگاه تهـــران و محقّـــق مرکـــز مطالعـــات جمعیتـــی ـ اجتمـــاعی دانشـــگاه ملّـــی اســـترالیاJournal Article20170103بررسیها نشان میدهد که تفاوتهای معنیداری در سطح باروری و متوسط زندهزایی زنان کُرد و تُرک وجود دارد. هدف از ایـن<br />مقاله کمیکردن تأثیر تعیینکنندههای بلافصل بر باروری گروههای قومی در شهرستان ارومیه با استفاده از روش تجزیۀ بونگارت<br />است. روش تحقیق از نوع پیمایشی است. جمعیت آماری شامل خانوارهای معمولی ساکن در شهرستان ارومیه و زنـان 15ــ 49<br />سالۀ حداقل یکبار ازدواجکرده است که در داخل خانوارها شناسایی شدند و با ایشان مصاحبه شد. حجم کلّ نمونـه 768خـانوار<br />است. روش نمونهگیری ترکیبی از روشهای خوشهای چندمرحلهای، تصادفی و تصادفی سیستماتیک است. گردآوری دادههـا بـا<br />استفاده از پرسشنامۀ ساختیافته صورت گرفته است.<br />نتایج حاکی از آن است که گروههای قومی سطوح متفاوت و روندهای باروری مشابه ی را در طول دورة 15سالۀ قبـل از بررسـی<br />تجربه کردهاند. با وجود کاهش سطح باروری، کُردها در دورة پنجسالۀ منتهی به زمان بررسی همچنان در مقایسه با تُرکها میزان<br />باروری بالاتری داشتهاند. نتایج حاصل از کاربرد روش تجزیۀ بونگارت نشان داد که قدرت نسبی بازدارنـدگی تعیـین کننـده هـای<br />بلافصل باروری در میان گروههای قومی متفاوت است. در میان تُرکها به ترتیب استفاده از وسایل پیشگیری از حاملگی و نازایی<br />پس از وضع حمل در اثر شیردهی بیشترین سهم را در تبیین تفاوت باروری مشاهدهشده از بارآوری کل دارند. در میـان کُردهـا<br />نازایی پس از وضع حمل در اثر شیردهی و استفاده از وسایل پیشگیری به ترتیب این تفاوت را تبیین میکنند. بر اساس یافتهها،<br />برای درک بهتر تفاوتهای قومی باروری مطالعۀ مقایسه ای تعیین کننده های بلافصل باروری ضروری بهنظر میرسدhttp://www.jss-isa.ir/article_23398_6a3a1dd9cf08e37a6fa854dfa19ca9d5.pdfانجمن جامعهشناسی ایرانمجله مطالعات اجتماعی ایران2008-36534220110701تحلیل جامعه شناختی توسعه جامعۀ مدنی در ایران تحلیل مقایسه ای دورة مشروطه با دورة انقلاب اسلامی396523399FAمحمدتقی سبزه ایاستادیار دانشگاه رازیJournal Article20170103هدف مقاله حاضر مطالعه و تحلیل جامعهشناختی مهمترین دگرگونیهای ساختار جامعـۀ مـدنی ایـران طـی یـک قـرن<br />گذشته، یعنی فاصلۀ زمانی دو دورة انقلاب مشروطه ) 1285تا (1320و انقلاب اسلامی )1357تا (1388است.<br />این مطالعه مبتنی بر نظریه نوسازی در جامعهشناسی است که تفکیک و تمـایز کـارکردی و نیـز تخصصـیشـدن<br />نقشها و کارکردهای نظامهای اجتماعی را در روند توسعۀ جامعه از سنتی بـه مـدرن توضـیح مـیدهـد و تـلاش<br />میکند فرآیند رشد و توسعۀ نظـام جامعـۀ مـدنی را در ارتبـاط بـا سـایر فرآینـدهای تغییـر تکـاملی نظـامهـای<br />اجتماعی ایران در دو دورة مشروطه و انقلاب اسلامی تحلیل کند. نتایج ایـن مطالعـه کـه بـه روش اسـنادی و بـا<br />تکنیک مقایسهای صورت گرفته است، نشان میدهد که اولین فرآینـد تغییـر اساسـی در جامعـه ایـران بـا تغییـر<br />سیاسی آغاز شد؛ فرآیندی که منجـر بـه شـکلگیـری قـوای مقننـه، مجریـه و قضـاییه شـد. در ایـن دوره، همـۀ<br />نظامهای اجتماعی در جامعۀ ایران به سه نهاد اجتماعی وابسته به هم، یعنی "دین"، "بـازار" و "دولـت" محـدود<br />میشدند. این نظامها به مرور زمان به هفت نظام اجتماعی نسبتاً مستقل شـامل دولـت، اقتصـاد، دیـن، آمـوزش،<br />حقوق، قشربندی اجتماعی و جامعۀ مدنی گسترش پیدا کردند. آخـرین نظـام اجتمـاعی سـاختیافتـه در جامعـۀ<br />ایران، یعنی جامعۀ مدنی، به تدریج در ابعاد و جنبههای زیر توسعه و تکامل مییابد: فضای عمومی، سازمانهـای<br />غیر دولتی، شوراها، مطبوعات، احزاب سیاسی و جنبشهای اجتماعی )دانشجویی، زنان و حقوق بشر.( هـمچنـین<br />میتوان گفت امروزه نقشها و کارکردهای جامعۀ مدنی مانند وظایف و کارکردهای سایر نظامهـای اجتمـاعی بـه<br />طور نسبی در چارچوب سازمانها نهادینه و تخصصی میشوندhttp://www.jss-isa.ir/article_23399_cdee05c7af545dc68c06d8bf4d62f138.pdfانجمن جامعهشناسی ایرانمجله مطالعات اجتماعی ایران2008-36534220110701توصیف و تحلیل ویژگیهای جامعه شناختی و روانشناختی دختران و زنان روسپی در استان اصفهان668023400FAابوالقاسم فاتحیاستادیار دانشگاه علامه طباطباییسعید صادقیدانشجوی دکتری مدیریت دانشگاه علامه طباطباییابراهیم اخلاصیدانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه تهرانJournal Article20170103مقاله توصیفی ـ تحلیلی حاضر با هدف کلی شناخت ویژگیهای جامعهشناختی و روانشناختی دختران و زنان روسپی در استان<br />اصفهان تهیه شده است. پرسش اساسی مقاله این است که این گروه از دختـران و زنـان از چـه ویژگـیهـای جامعـهشـناختی و<br />روانشناختی برخوردارند؟ در پژوهش حاضر، پروندة تمامی 361نفر دختر و زن روسپی که بین سالهای 1380تا 1385به مراکز<br />بازتوانی زنان سازمان بهزیستی استان اصفهان مراجعه داشتهاند، مورد تحلیل اطلاعات ثانوی قرار گرفت و با 46نفـر دختـر و زن<br />روسپی دستگیرشده در سه ماهۀ اول سال 1386نیز مصاحبه عمیق به عمل آمد. مقوله روسپیگری براساس آرا و نظرات وینبرگ،<br />هاردمن، زیگمن، سن و هاگان تحلیل نظری شده است. یافته ها نشان میدهد 69درصد دختران و زنان روسپی دارای تحصیلات<br />زیر دیپلماند، 65/4درصد مجردند و 9/6درصد متأهل هستند. دامنۀ سنی آنان در محدودة 20-29سال و میانگین سـنی آنـان<br />20/28سال است. نا به سامانی خانواده، فقر اقتصادی، اعتیاد، جامعهپذیری ناقص و ضعیف بودن پیوندهای اجتماعی از مهـمتـرین<br />ویژگیهای جامعه شناختی و تنوع طلبی، هیجان طلبی، نداشتن تعادل عـاطفی، رفتـاری و ضـعف هویـت اخلاقـی از مهـمتـرین<br />ویژگیهای روانشناختی دختران و زنان مورد مطالعه در پژوهش حاضر است.http://www.jss-isa.ir/article_23400_02486695fe899871bfc8e2cc6eb91a22.pdfانجمن جامعهشناسی ایرانمجله مطالعات اجتماعی ایران2008-36534220110701طرحهای تحقیق با روشهای ترکیبی: اصول پارادایمی و روشهای فنی8110723401FAاحمد محمدپوراستادیار دانشگاه بوعلی سیناJournal Article20170103در خلال چند دهه اخیر و بهویژه از سال 1990به بعد، بـه دنبـال افـول نسـبی پـارادایم اثبـاتی و گسـترش نسـبی<br />رویکرد تفسیری و روششناسی کیفی مبتنی بـر آن، در خـلال دورهای کـه بـه دوره جنـگهـای پـارادایمی موسـوم<br />است، برخی از محققان بـا هـدف رهـاکردن علـوم اجتمـاعی از تقابـلهـای سـنتی روشهـای کمـی و کیفـی، بـرای<br />بازتعریف و مفهومدهی دوباره به روش تحقیق اجتماعی تلاش کردند. با این تـلاشهـا روششناسـی متـأخری تحـت<br />عنوان تحقیق با روش های ترکیبـی ابـداع شـد کـه ورای مجـادلات پـارادایمی سـنتی، بـر اصـول و منطـق رویکـرد<br />پراگماتیسم مبتنی است. این روش بعد از شیوههای کمـی و کیفـی بـه عنـوان جنـبش روششـناختی سـوم مطـرح<br />شده است. تحقیق با روشهای ترکیبی عبارت است از استفاده همزمان یا متوالی از هر دو روش کمـی و کیفـی کـه<br />ضمن تلفیق هر دو روش، به ترکیب جدیدی ورای استفاده مستقل از هر یک از آنها دسـت یافتـه و در عـین حـال<br />منطق پارادایمی هر دو روش را نیز در نظر بگیرد.<br />بر این اساس، مقاله حاضر درصدد است به مطالعه انواع طرحهای تحقیق با روشهای ترکیبـی بپـردازد. بـا توجـه<br />به دامنه، ابعاد و ویژگیه ای وسیع و پیچیده ایـن روششناسـی متـأخر، محتـوای مقالـه عمـدتاً بـر نـوع شناسـی<br />طرحهای تحقیق کاربرد پذیر در تحقیقات ترکیبـی متمرکـز شـده اسـت. بنـابراین ابتـدا بـه بنیادهـای پـارادایم<br />پراگماتیسم و مقایسه آن با سایر پارادایمهای مسلّط در علوم اجتماعی پرداخته مـیشـود، سـپس ابعـاد متفـاوت<br />تحقیـق بـا روشهـای ترکیبـی و عناصـر کمـی و کیفـی آن مـورد توجـه قـرار مـیگیـرد. در نهایـت، طیفـی از<br />نوعشناسیهای متداول از طرحهـای ترکیبـی، معیارهـای نـوع شناسـی و نیـز اصـول و روشهـای فنـی برخـی از<br />مهمترین انواع آن معرفی میشوند.http://www.jss-isa.ir/article_23401_9dff8bcf5e220c63e649b54b9d51e00d.pdfانجمن جامعهشناسی ایرانمجله مطالعات اجتماعی ایران2008-36534220110701مطالعۀ وفاق اجتماعی عام در جوامع شهری، روستایی و عشایری ایلام10812323402FAاسداله نقدیاستادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه بوعلی سیناخلیل کمربیگیکارشناس ارشد جامعه شناسیJournal Article20170103کشورها ـ اعم از جهان سوم یا توسعهیافته ـ از گذشته تاکنون با مسئله وفـاق روبـهرو بـودهانـد. وفـاق اجتمـاعی<br />میتواند به کاهش انحراف از قواعد اجتماعی، کاهش فسـاد سیاسـی، اخلاقـی و اداری، جلـوگیری از رواج پدیـدة<br />موسوم به پارتیبازی، خویشاوندگرایی و در کل کاهش شکاف بین اخلاق نظری و عملی و کاستن از چنـد پـارگی<br />و افزایش انسجام اجتماعی یاری رساند. از آنجا که ایران در حال طیکردن فرآیند توسعه است و ایلام نیـز یکـی<br />از استانهای کمتر توسعهیافته با مسایل اجتماعی خاص میباشد، مطالعۀ پدیدة وفـاق مـیتوانـد کمـک مـؤثری<br />برای برنامهریزی توسعه پایدار باشد. چهارچوب نظری این مقاله براسـاس نظریـات دورکـیم و پارسـونز بـهعنـوان<br />معماران نظریه وفاق اجتماعی استوار است. روش تحقیق پیمایش بـا اسـتفاده از پرسـشنامـه بـوده اسـت. حجـم<br />نمونه 778نفر ) 380نفر شهری، 363نفر روستایی و 35نفر از جامعۀ عشایری( میباشد. نتـایج تحلیـل آمـاری<br />نشان میدهد، میزان وفاق اجتماعی عام در میان کل پاسخگویان در حـد متوسـط بـوده اسـت. نتـایج آزمـون اف<br />نشان داد که تفاوت معنیداری از لحاظ میزان وفاق اجتماعی بین ایـن سـه جامعـه وجـود دارد. میـانگین وفـاق<br />اجتماعی عام در جامعۀ شهری بالاتر از دو جامعۀ دیگر بوده است. نتـایج تحلیـل رگرسـیون چنـد متغیـره رابطـۀ<br />معنیدار بین متغیرهای مشارکت اجتماعی، تقدیرگرایی، قشر اجتماعی و تحصیلات بـا وفـاق اجتمـاعی و متغیـر<br />استفاده از وسایل ارتباط جمعی با وفاق را نشان میدهد. کلیۀ متغیرهای مستقل وارد شده در معادلۀ رگرسـیونی<br />0/41از تغییرات واریانس متغیر وابسته را تبیین کردهاند که بیشـترین سـهم، متعلـق بـه مشـارکت اجتمـاعی و<br />کمترین سهم مربوط به قشر اجتماعی بوده استhttp://www.jss-isa.ir/article_23402_75fd012939c6bd8cb0317bb4af180dd0.pdfانجمن جامعهشناسی ایرانمجله مطالعات اجتماعی ایران2008-36534220110701برخی عوامل مؤثر بر ارتکاب جرم زنان: مطالعه نمونه هایی از زنان در شهر اهواز12413823403FAمعصومه باقریاستادیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه شهید چمران اهوازحسین ملتفتعضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهوازJournal Article20170103پژوهش حاضر عوامل مؤثر بر ارتکاب جرم را در بین زنان حاشیهنشین و زنان مجرم زندانی در اهواز بررسی میکند. زنانی<br />که در مناطق مرکزی )غیرحاشیهای( شهر زندگی میکنند به عنوان گروه گـواه در نظـر گرفتـه شـدهانـد. واحـد تحلیـل<br />دراین تحقیق فرد بوده است و حجم نمونه شامل 200نفر از زنان عادی و مجرم بالای 18سال شهر اهواز است کـه بـا<br />استفاده از شیوه نمونهگیری طبقهای انتخاب شدهانـد. در سـطح اسـتنباطی از آزمـون خـیدو و رگرسـیون لجسـتیک و<br />همچنین ضرایب فی، کندال، کرامرز و ضریب همبستگی استفاده گردیــده است. یافتهها نشان میدهد بـین متغیرهـای<br />مستقل )نوع منزل مسـکونی، تحصـیلات، وضـعیت اشـتغال، شـغل پـدر، طبقـه اجتمـاعی و محـل سـکونت ]حاشـیه و<br />غیرحاشیه([ با متغیر وابسته )ارتکاب جرم( رابطه معنیداری وجود دارد و فقط متغیر محل تولد با متغیر وابسته هیچگونه<br />رابطه معناداری را نشان نمیدهد.http://www.jss-isa.ir/article_23403_e4f6752fed6ccc25fcecf2af8ba75136.pdf