نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 دانشیار جامعه شناسی دانشگاه فردوسی مشهد)

2 کارشناس ارشد پژوهش علوم اجتماعی

چکیده

نابرابری اجتماعی در فضای شهری حاصل دسترسـی افتراقـی نـواحی شـهر بـه منـابع
ارزشمند اجتماعی چون ثروت مادی، قدرت، منزلت و سـرمایۀ فرهنگـی اسـت. نتـایج
محاسبۀ دو نوع نابرابری درآمدی و تحصیلی با اسـتفاده از شـاخص ضـریب جینـی در
نواحی چهل گانۀ شهر مشهد که دادههای اولیۀ آن از پیمایش وسیع اجتماعی در شـهر
مشهد در سال 1387گرفته شـده، نشـان مـیدهـد: اولاً میـزان نـابرابری درآمـدی و
تحصیلی شهر مشهد به ترتیب برابر 0.355و 0.267است. ثانیاً بـر مبنـای دو سـنجۀ
نابرابری درآمدی و تحصیلی میتوان نواحی چهل گانۀ شهر مشهد را به سـه خوشـه یـا
دستۀ کاملاً متمایز تقسیم کرد. در خوشه های اول تا سـوم بـه ترتیـب 23 ،(%30) 12
) (% 57/5و (%12/5) 5ناحیه از نواحی شهر عضـویت پیـدا مـیکننـد. ثالثـاً در بـین
خوشه های سه گانۀ نواحی، نظمی سلسلهمراتبی از لحاظ برخورداری از درآمـد خـانوار،
تحصیلات سرپرست و همچنین شدت نابرابریهای درآمدی و تحصیلی برقرار است، اما
این نظم در مورد دو دسته متغیر مذکور، برعکس است: در حالی که سطح برخـورداری
خوشه ها جنبه نزولی دارد، در مورد شدت نابرابری عکس این وضعیت صادق است. این
وضعیت بهروشنی حاکی از توسعۀ نامتوازن فضایی شـهر مشـهد اسـت. بـهعـلاوه، اگـر
ملاک منصفانه بودن توزیع منابع در بین نواحی، مزیت توزیع برای محرومتـرین نـواحی
منظور شود، در این صورت وضعیت موجود توزیـع درآمـد و تحصـیل در بـین نـواحی
چهل گانۀ شهر مشهد دلالت روشنی بر وجود نابرابری غیرمنصفانه در این شهر دارد.

کلیدواژه‌ها