نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 استادیار دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه یزد

2 کارشناس ارشد دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه یزد

چکیده

نابرابری جنسیتی یکی از پدیده‌هایی است که در بیشتر جوامع بشری دیده می‌شود و به‌عنوان مسئله‌ای اجتماعی، همانند سایر پدیده‌های اجتماعی، تحت‌تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد. هدف اصلی این پژوهش مقایسۀ احساس نابرابری جنسیتی بین نسل مادران و دختران و بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر احساس نابرابری جنسیتی است. روش اجرای پژوهش، پیمایش بوده و جامعۀ آماری آن تمام مادران 30 تا ۶۴ ساله و دختران 15 تا ۱۹ سالۀ شهر یزد است. نمونه‌گیری به روش نمونه‌گیری احتمالی چند‌مرحله‌ای بوده و روش تعیین حجم نمونه از طریق فرمول کوکران با حجم نمونۀ 488 نفر انتخاب شده است. یافته‌های تحقیق نشان داد احساس نابرابری جنسیتی مادران بیشتر از دختران است. همچنین، نتایج نشان داد که در گروه دختران، فقط سه متغیر باورهای قالبی جنسیتی، هنجارهای جنسیتی و ساختار قدرت بر احساس نابرابری جنسیتی اثر مستقیمِ معنادار داشته‌اند و مابقی متغیرهای ساختاری، صرفاً اثر غیرمستقیم داشته‌اند که درمجموع، 23درصد از واریانس احساس نابرابری جنسیتی را تبیین می‌کنند. اما در گروه مادران فقط دو متغیر باورهای قالبی جنسیتی و ساختار قدرت بر احساس نابرابری جنسیتی اثر مستقیمِ معنادار داشته‌اند و مابقی متغیرهای ساختاری، صرفاً اثر غیرمستقیم داشته‌اند که درمجموع، 19درصد از واریانس احساس نابرابری جنسیتی را تبیین می‌کنند.
 

کلیدواژه‌ها

ادهمی، عبدالرضا و زهره روغنیان (1388) «بررسی تأثیر عقاید قالبی بر نابرابری جنسیتی در خانواده (مطالعۀ موردی: زنان شاغل در آموزش و پرورش شهر همدان)»، پژوهش‌نامۀ علوم اجتماعی، دورۀ سوم، شمارۀ 4: 127-143.
اسماعیلی، گل‌آیین (1393) «عوامل اجتماعی مؤثر بر نگرش زنان کٌرد و غیرکٌرد مراجعه‌کننده به خانه‌های بهداشت به نابرابری جنسیتی در مقایسۀ دو شهر سنندج و تهران»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکدۀ روانشناسی و علوم اجتماعی.
امراللهی، لادن (1390) «مطالعۀ رابطۀ بین سرمایۀ اجتماعی و نگرش‌ها و رفتارهای زنان درزمینۀ نابرابری‌های جنسیتی در شهر همدان»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد در رشتۀ علوم اجتماعی-جامعه‌شناسی، دانشگاه بوعلی سینا، دانشکدۀ اقتصاد و علوم اجتماعی، گروه آموزشی علوم اجتماعی.
بخارایی، احمد (1394) «تحلیلی بر عوامل فرهنگی-اجتماعی مؤثر بر نابرابری جنسیتی (مطالعۀ زنان متأهل 49-20 سال شهر اصفهان)»، مجلۀ علمی-پژوهشی مطالعات توسعۀ اجتماعی فرهنگی، دورۀ چهارم، شمارۀ ۳: ۵۹-۸۲.
حسینی، سیدحسن و سینا احمدی (1395) «بررسی رابطۀ سرمایۀ فرهنگی و گرایش والدین به تبعیض جنسیتی (مورد مطالعه: والدین شهرستان جوانرود)»، بررسی مسائل اجتماعی ایران، دورۀ هفتم، شمارۀ 1: 27-56.
خاوری، کبری، حمیرا سجادی، کرم حبیب‌پور گتابی و مهدی طالبی (1392) «رابطۀ ابعاد احساس نابرابری جنسیتی با سلامت روان»، فصلنامۀ علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، دورۀ سیزدهم، شمارۀ ۴۸: ۱۱۳-۱۳۰.
ساروخانی، باقر و یسری محمودی (1387) «بازتولید نابرابری جنسیتی در خانواده؛ مطالعۀ تطبیقی زنان شاغل و خانه‌دار شهر ایلام»، فصلنامۀ پژوهش اجتماعی، شمارۀ ۱: 41-67.
سفیری، خدیجه و اعظم باغستانی (1392) «بررسی احساس تبعیض جنسیتی بین اعضای هیئت علمی و عوامل مؤثر بر آن»، فصلنامۀ انجمن آموزش عالی ایران، سال ششم، شمارۀ ۳: 31-62.
شکربیگی، عالیه (1396) «بررسی نابرابری جنسیتی و عوامل مرتبط با آن در بین زنان شهر بوکان و میاندوآب»، پژوهش‌نامۀ زنان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، شمارۀ ۳: 47-67.
فتحی، سروش و معصومه مطلق (1390) «جهانی‌شدن و فاصلۀ نسلی (مطالعۀ جامعه‌شناختی فاصلۀ نسلی: با تأکید بر فناوری اطلاعات و ارتباطات)»، مطالعات راهبردی جهانی‌شدن، دورۀ دوم، شمارۀ 5: 145-177.
قنبری، فائزه و سروش فتحی (1395) «بررسی عوامل مؤثر بر تولید نابرابری جنسیتی در بین خانواده‌های شهرگرمسار»، دوفصلنامۀ پژوهشهای انتظامی، شمارۀ ۱: 69-86.
کیانی، مژده و زهره رهنما فلاورجانی (1393) «تأثیر احساس نابرابری جنسیتی بر سرمایۀ اجتماعی زنان تحصیلکردۀ شهر اصفهان»، جامعه‌شناسی کاربردی، دورۀ بیست‌و‌ششم، شمارۀ ۲: 31-77.
گروسی، سعیده (1384) «بررسی تأثیر باورهای قالبی بر نابرابری جنسیتی در خانواده (مورد مطالعه: شهر کرمان و روستاهای پیرامون آن»، رسالۀ دکتری جامعه‌شناسی، دانشگاه شیراز، دانشکدۀ علوم اجتماعی.
موحد، مجید، حلیمه عنایت و عباس گرگی (1384) «عوامل اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر نگرش زنان نسبت به نابرابری‌های جنسیتی»، پژوهش زنان، شمارۀ 2: 95-113.
محسنی تبریزی، علیرضا، فاطمه امانی سندیانی و اکرم دوستی (1388) «بررسی جامعه‌شناختی نابرابری جنسیتی زن و مرد و نقش آن در بروز خشونت خانوادگی (مطالعۀ موردی: شهر تهران)»، مجلۀ جامعه‌شناسی معاصر، سال اول، شمارۀ ۳: ۶-۲۷.
ناصری، سهیلا و محبوبه ناصری (1394) «بررسی عوامل مؤثر بر نگرش دانشجویان نسبت به نابرابری‌های جنسیتی (مطالعۀ موردی: شهرستان‌ مهران در سال 1394)»، فصلنامۀ علمی-ترویجی فرهنگ ایلام، دورۀ هفدهم، شمارۀ 52 و 53: 98-114.
نبوی، سیدعبدالحسین و لیلا احمدی (1386) «بررسی تأثیر عوامل اجتماعی در نابرابری جنسیتی نمادی در خانواده (نابرابری در قدرت تصمیم‌گیری)»، مجلۀ جامعه‌شناسی ایران، شمارۀ 2: 59-82.
Eek, F., & Axmon, A. (2015). “Gender inequality at home is associated with poorer health for women”. Scandinavian journal of public health, 43(2), 176-182.
Hwang, J., & hoi, E. J. (2015). “Transition of Son Preference: Child Gender and Parental Inputs in Korea.” IOSR Journal And Social Science (IOSR-JHSS), 21, 32.‏
Menniti, A., Demurtas, P., Arima, S., & De Rose, A. (2014). “Gender inequality at home when mothers work. The case of Italy”, Social Science & Medicine59(4), 695-708.‏
Robson, E. (2000). “Wife seclusion and the spatial praxis of gender ideology in Nigerian Hausaland. Gender”, Place and Culture: A Journal of Feminist Geography, 7(2), 179-199.
Shastri, A. (2014). “Gender inequality and women discrimination”. IOSR Journal Of Humanities And Social Science (IOSR-JHSS), 19, 28.‏
Turner, J. (1998). “The structure of sociological theory.”Wadsworth Vogel, D.L. S.R. Wester, M. Heesaeker and S. Madon (2003)."Confirming gender stereotypes: a social role perspective." Sex roles. June,PP. 1-13.