نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناس ارشد، گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
2 دانشیار، گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
چکیده
زنان در دوره پس از زایمان، با تغییرات جسمی، عاطفی، روانی و اجتماعی مواجهه می شوند که این دگرگونی ها باعث تغییر در زندگی فردی و اجتماعی زنان می گردد. هدف مقاله حاضر مطالعه نقش حمایت اجتماعی در سلامت اجتماعی زنان در دوره پس از زایمان در شهر فاریاب است. رویکردهای نظری این پژوهش، بر اساس نظریه حمایت اجتماعی کوب، ساراسون و سارافینو و نظریه سلامت اجتماعی کییز بوده است. مطالعه حاضر به روش پیمایش انجام گرفت. جامعه آماری تحقیق را کلیه زنان زایمان کرده در شهر فاریاب تشکیل داده که از بین آنان 260 نفر بر اساس روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. نتایج پژوهش نشان داد، میزان حمایت اجتماعی و سلامت اجتماعی زنان مورد مطالعه به ترتیب در حد زیاد و متوسط بوده است. بین خرده مقیاس‌های حمایت جتماعی و سلامت اجتماعی بیشترین میانگین به ترتیب مربوط به حمایت مالی و مشارکت اجتماعی بوده است.
براساس نتایج به دست آمده بین حمایت اجتماعی و سلامت اجتماعی زنان در دوران پس از زایمان رابطه معنی دار وجود دارد (01/0>P، 20/0=r). همچنین بین حمایت اجتماعی با مشارکت اجتماعی و پذیرش اجتماعی رابطه معناداری وجود داشته است. همبستگی معنادار بین دو متغیر حمایت و سلامت اجتماعی در زنان زایمان کرده به این معنی است که هر چه زنان در این دوره از حمایت اجتماعی بیشتری برخوردار باشند سلامت اجتماعی شان افزایش می یابد.
کلیدواژه‌ها
ابراهیم نجفآبادی، اعظم (1390). «عوامل مؤثر بر سلامتاجتماعی زنان جوان 15 تا 24 ساله ی شهراصفهان با تأکید برمیزان حمایتاجتماعی»، فصلنامه سلامت روان شناسی، 1(2): 113-99.
ابوالقاسم فیروزکوهی، فرزانه؛ شریفی، مسعود؛ پورشهریار، حسین و شکری، امید (1398). «حمایتاجتماعی ادراک شده و افسردگی پس از زایمان با نقش واسطه‌گری راهبردهای مقابله‌ای»، مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان، 17(3): 57-86.
افشانی، سید علیرضا و محمدی، نفیسه (1394). «رابطه سرمایهاجتماعی و حمایتاجتماعی در بین بیماران مبتلا به دیابت در شهر یزد». پژوهشنامه مددکاری اجتماعی، 6: 74-42.
امیدی، مصطفی؛ حقیقتیان، منصور و هاشمیان فر، سید علی (1397) «تحلیلی بر نقش سلامتاجتماعی در افزایش رضایت از زندگی (موردمطالعه: استان اصفهان)»، فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی- فرهنگی، 7(1): 171-191.
امینی رارانی، مصطفی؛ موسوی، میر طاهر و رفیعی، حسن (1390). «رابطه سرمایهاجتماعی با سلامتاجتماعی در ایران»، رفاه اجتماعی، 11(42)، 203-228.
ایرانی فرد، الناز؛ اکبری، ناهید و منتظری، علی (1398). «تاثیر حمایتاجتماعی درک شده بر پیامدهای زایمانی مادران آسیب پذیر». پایش، 18(5): 517-524.
بخارایی، احمد؛ شربتیان، محمد حسن و طوافی، پویا (1394). «مطالعۀ جامعهشناختی رابطۀ نشاط با سلامتاجتماعی (جوانان 18 تا 30 سال شهرستان ملایر). فصلنامه برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 25: 2-39.
بیون، امید (1396). بررسی و تحلیل میزان توسعه‌یافتگی و نابرابری‌های فضایی استان کرمان. پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته جغرافیا و برنامه ریزی آمایش سرزمین، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه هرمزگان، ایران.
بلوری، مژگان؛ علیرضانژاد، سهیلا و سوادیان، پروین (1399). « حمایتاجتماعی و بازتعریف هویت زنان همسرازدست‌داده به‌مثابه مادر: مطالعه‌ای در منطقه عباس آباد و افسریه تهران». برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 11(45): 81-116.
پورخالقی، نجمه؛ عسکری‌زاده، قاسم و فضیلت پور، مسعود (1396). «پیش‌بینی افسردگی پس از زایمان در زنان نخست‌زا: نقش حمایتاجتماعی و نوع زایمان». مجله سلامت و مراقبت، 19(1): 18-29.
تاج الدین، محمد باقر (1396). «تعیین کننده‌‌های سلامتاجتماعی شهروندان منطقه 12 تهران»، برنامهریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 9(32): 96-61.
جوادی، نازیلا؛ درویش پور، آذر؛ خلیلی، ملاحت و براری، فاطمه (1395). «بررسی سلامت اجتماعی و عوامل مرتبط در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان در سال 1394». پژوهش در پزشکی، 40(4)، 143-148.
حیدرخانی، هابیل؛ حقیقتیان، منصور؛ قنبری، نوذر و پرندین، شیما (1395). «تحلیل و بررسی ارتباط بین ابعاد مختلف حمایتاجتماعی و سلامتاجتماعی زنان سرپرست خانوار درمناطق روستایی شهرستان کرمانشاه»، مطالعات توسعه اجتماعی –فرهنگی، 5(۲): ۵۷-۳۱.
حسینی حاجی بکنده، سیداحمد و تقی پور، ملیحه (1389). «بررسی تاثیر حمایتاجتماعی بر سلامتاجتماعی زنان سرپرست خانوار». پژوهش اجتماعی، 3(7)، 139-158.
روحی، مریم؛ علیزاده، محمد و چرندابی، سکینه (1391). «مشکلات تجربه شده مادران طی سال اول بعد از زایمان و ارتباط آن با نوع زایمان در شهرستان مهاباد سال 1389». مجله زنان، مامایی و نازایی ایران، 15(23): 28-37.
رستگار، خدیجه و سیدان، فریبا (۱۳۹۴). «سنجش رابطه بین فرهنگ شهروندی و سلامتاجتماعی شهروندان تهرانی». مطالعات ملی، 16(1): 86-107.
زاهدی اصل، محمد و صالح، صلاح الدین (1393). «حمایت اجتماعی و میزان سلامتاجتماعی همسران جانبازان اعصاب و روان شهر تهران»، پژوهشنامه مددکاری اجتماعی، 1(1): 207-244.
سراوانی، شهره (1393). بررسی ارتباط بین حمایت اجتماعی دریافتی از شبکه اجتماعی و کیفیت زندگی در بین اعضای زنان مبتلا به بیماری سرطان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
سلطانی، فرزانه؛ اسماعیلی، مهری؛ محمدی، یونس و آقابابایی، سودابه (1398). «تأثیر مشاورة قبل از زایمان بر دانش و عملکرد زنان نخست باردار درخصوص مراقبت‌های پس از زایمان»، مجله مراقبت پرستاری و مامایی ابن سینا، 27(5): 351-344.
سیدصالحی، سپیده؛ حقیقتیان، منصور و چیت ساز، محمدعلی (1400). «بررسی نقش حمایتاجتماعی در سازگاری زناشویی زنان»، پژوهشهای جامعهشناسی، 15(4): 75-93.
شربتیان، محمد حسن و ایمنی، نفیسه (1397). «تحلیل جامعهشناختی سلامت اجتماعی جوانان و عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی: جوانان 18 تا 30 سال در شهرستان قاین». جامعه شناسی کاربردی، 29(1): 188-167.
صمدی فرد، حمیدرضا و نریمانی، محمد (1396). «رابطه بین درک تعامل، حمایت و پذیرشاجتماعی با قلدری در مدارس متوسطه پسرانه»، نشریه علمی روانشناسی اجتماعی، 5(45): 83-94.
صفاری نیا، مجید (1393). «بررسی اعتبار، روایی و هنجاریابی پرسشنامه سلامتاجتماعی در ساکنین شهر تهران». نشریه پژوهشهای روان شناسی اجتماعی، 15: 45.
عابدی، مرضیه؛ بقایی سرابی، علی؛ موسایی، میثم و قدیمی، بهرام (1399). «مطالعه جامعهشناختی رابطه حمایتاجتماعی، اعتماد اجتماعی و پایگاه اقتصادی و اجتماعی افراد با سلامتاجتماعی زنان». پژوهش اجتماعی، 12(49): 87-116.
عاطفی هنزنی، قربانعلی؛ شکربیگی، عالیه و احمدی، امیدعلی (1400). «تدوین مدل سلامتاجتماعی براساس حمایتاجتماعی و اعتماداجتماعی در زنان سرپرست خانواده». مجله مطالعات ناتوانی، 11(34): 1-9.
غلامیجم، فاطمه، تکفلی، مرضیه، کمالی، محمد، اسلامیان، ایوب، علوی، زهره، علینیا، وهاب (1397). «مرور نظام‌مند پژوهشهای مربوط به حمایتاجتماعی از والد/ والدین کودکان دارای معلولیت». مجله توانبخشی، 19(2): 126-141.
فتحی، منصور؛ عجم نژاد، رضا و خاک رنگین، مریم (1391). «عوامل مرتبط با سلامت اجتماعی معلمان شهر مراغه». رفاه اجتماعی، 12(1): 225-243.
گروسی، سعیده و خداپرست، زهرا (1393). «رابطة حمایتاجتماعی عملکردی با چگونگی کیفیتزندگی زنان متأهل شهر کرمان پس از زایمان»، مجله مطالعات اجتماعی ایران، 8(2): 127-104.
گروسی، سعیده؛ صافی‌زاده، حسین و صمدیان، فاطمه (1391). «سالمندان و حمایت‌هایاجتماعی و کیفیتزندگی: مطالعه موردی در کرمان». مجله علمی پزشکی جندی شاپور، 11(3): 303-315.
لشکریپور، کبری؛ بخشانی، نورمحمد؛ حکم آبادی، سهیلا؛ سجادی، سیدعلیرضا و صفرزادهسرآسیابی، آمنه (1390). «بررسی افسردگی پس از زایمان وعوامل مرتبط با آن: ارزیابی 5/4 ماهه»، مجله اصول بهداشتروانی، 13(52): 404-12.
مالکی، مرضیه؛ جان محمدی، سارا؛ احمدی، زهرا و حقانی، حمید (1399). «سلامتاجتماعی و کیفیتزندگی در بهورزان شهرستان‌های قروه و دهگلان»، نشریه پرستاری ایران، ۳۳(۱۲۸): ۵۳-۴۰.
مجدنیا، شیما (1395). نقش واسطهای تابآوری در رابطه بین حمایتاجتماعی و کیفیتزندگی کاری کارکنان. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده علومتربیتی و روانشناسی، دانشگاه آزاداسلامی، واحدمرودشت، ایران.
مظلومیمقدم، امید و افشانی، علیرضا (1396). «مطالعه رابطه حمایتاجتماعی با سلامتاجتماعی (مطالعهموردی: دانشجویان دانشگاه خوارزمی». مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، 16(35): 111-130.
مقصودی، سوده؛ گروسی، سعیده و خواجویی نژاد، زهرا (1396). «همبستگی حمایتاجتماعی با سلامتاجتماعی در بیماران تحت درمان با همودیالیز در شهرکرمان»، فصلنامه مدیریت ارتقای سلامت، 7(۱): ۵۱-۴۴.
میرمحمدعلی، مرجاندخت (1395). «بررسی رابطه بین کیفیتزندگی و حمایتاجتماعی در بیماران مبتلا به MS»، پژوهشنامه روانشناسی عدالت، 1(2): 128-8.
میری، هانیه؛ ذوالقدر، خدیجه و قاسمی، عاصمه (1400). «فراتحلیل سلامتاجتماعی زنان سرپرست و غیرسرپرست خانوار و تاثیر حمایتاجتماعی بر سلامت آنها (مورد مطالعه: شهر مشهد)». نشریه علمی روانشناسی اجتماعی، 9(61): 43-58.
نبوی، عبدالحسین؛ رضادوست، کریم و بهرامینژاد، زهرا (1389). «بررسی تأثیر حمایتاجتماعی بر سلامتعمومی سالمندان»، مجله جامعه شناسی ایران، 10(4): 27-1.
نجفیاندرور، محمدنبی؛ قلیپور، ماجده؛ پهلوان، منوچهر و حیدرآبادی، ابوالقاسم (1400). «رابطه حمایتاجتماعی و سلامتاجتماعی در بین مددجویان بهزیستی شهرستان نوشهر». رفاه اجتماعی، 21(82): 189-218.
نوربخش، یونس؛ حیدرخانی، هابیل و محمدی، اصغر (1396). «بررسی ارتباط بین حمایتاجتماعی و سلامتاجتماعی جوانان مناطق حاشیهنشین شهرکرمانشاه». بررسی مسائل اجتماعی ایران، 8(2): 233-257.
وثوقی، منصور؛ مهدوی، محمدصادق و رحمانیخلیلی، احسان (1392). «بررسی تأثیرات جمعی سرمایهی اجتماعی، شادابی اجتماعی و حمایتاجتماعی بر سلامتاجتماعی»، بررسی مسائل اجتماعی ایران، 4(2)، 263-235.
ودادهیر، ابوعلی؛ ساداتی، سیدمحمدهانی و احمدی، بتول (1387) «سلامتزنان از منظر مجلاتبهداشت و سلامت در ایران (تحلیل محتوایمجلات منتخبعلمی - پژوهشی بهداشتوسلامت)»، پژوهشزنان، 6(2): 155-133.
یزدانپناه، لیلا و نیکورز، طیبه (1394) «رابطه عواملاجتماعی با سلامتاجتماعی دانشجویان دانشگاه شهیدباهنرکرمان»، جامعه شناسی کاربردی، 26(59): 116-99.
Aswathi, A., Rajendiren, S., Nimesh, A., Philip, R. R., Kattimani, S., Jayalakshmi, D. & Dhiman, P. (2015). “High serum testosterone levels during postpartum period are associated with postpartum depression”. Asian journal of psychiatry, 17, 85-88.
Friedman, L. E., Gelaye, B., Sanchez, S. E., & Williams, M. A. (2020). “Association of social support and antepartum depression among pregnant women”. Journal of affective disorders, 264, 201-205.
Heo, T. A; Lennie, Debra K; Moser, Robert L Kennedy (2014), “Types of social support and their relationships to physical and depressive symptoms and health- related quality of life in patients with heart failure”, The journal of Acute and Critical care, 43(4), 299-305.
Koelmel, E., Hughes, A. J., Alschuler, K. N., & Ehde, D. M. (2017). “Resilience mediates the longitudinal relationships between social support and mental health outcomes in multiple sclerosis”. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation, 98(6), 1139-1148.
Li, C., Jiang, S., Li, N., & Zhang, Q. (2018). “Influence of social participation on life satisfaction and depression among Chinese elderly: Social support as a mediator”. Journal of community psychology, 46(3), 345-355.
Marhamah, F., & binti Hamzah, H. (2017). “The relationship between social support and academic stress among first year students at syiah kuala university”. Psikoislamedia: Jurnal Psikologi, 1(1): 149-172.
Miller, T. A., & DiMatteo, M. R. (2013). “Importance of family/social support and impact on adherence to diabetic therapy”. Diabetes, metabolic syndrome and obesity: targets and therapy, 421-426.
Patel, M., Bailey, R. K., Jabeen, S., Ali, S., Barker, N. C., & Osiezagha, K. (2012). Postpartum depression: a review. Journal of health care for the poor and underserved, 23(2), 534-542.
Pin, S., & Spini, D. (2016). "Impact of falling on social participation and social support trajectories in a middle-aged and elderly European sample". SSM-population health, 2, 382-389.
)