نکاتی تحلیلی و روش‌شناختی دربارة تحلیل گفتمان (با نگاهی به پژوهش‌های ایرانی)

سهیلا صادقی فسائی؛ محمد روزخوش

دوره 7، شماره 4 ، دی 1392، صفحه 4-29

چکیده
  تحلیل گفتمان از رویکردهای تحلیلی و پژوهشی مهم در علوم انسانی معاصر است که به رویکردی محبوب و حتی "مُد پژوهشی" در میان محققان ایرانی بدل شده است. این مقاله درقالب روایت تورفینگ از سه نسلِ نظریة گفتمان (که در آن مفهوم نسل بر شیوة تحلیل دلالت می‌کند نه توالی و ترتیب زمانی) به ارزیابی پژوهش‌های ایرانی تحلیل گفتمان می‌پردازد. نسل اول نظریة ...  بیشتر

تلاش نافرجام جامعه‌شناسان برای تعیین منزلت پارادایمی جامعه‌شناسی

محمدرضا طالبان

دوره 7، شماره 4 ، دی 1392، صفحه 30-54

چکیده
  کتاب توماس کوهن با عنوان ساختار انقلاب‌های علمی موجی از آثار نوشتاری جامعه‌شناسان را دربارة کاربرد مفهوم پارادایم و مدل کوهن برای تحلیل ساختار علم جامعه‌شناسی در دهة هفتاد میلادی ایجاد کرد، اما نتایج این کوشش‌ها چندان رضایت‌بخش نبود، تاجایی‌که در دهه‌های بعد تحلیل پارادایمی جامعه‌شناسی به‌کلی کنار گذاشته شد. این مقاله می‌کوشد ...  بیشتر

نظریه‌پردازی مبنایی دلالت‌های فرهنگی تنوع پوشش‌های زنانه در شهر تهران

شیوا علینقیان؛ محمود شهابی؛ فاطمه جواهری

دوره 7، شماره 4 ، دی 1392، صفحه 55-82

چکیده
  مقالة حاضر دلالت‌ها یا معانی فرهنگی حاکم بر انتخاب پوشش‌های متنوع زنانه در فضای شهر تهران تشریح و تحلیل کرده است. کدهای مختلف پوششی زنان، فرایندهای تولید معانی، استراتژی‌های پوششی و پیامدهای انتخاب انواع پوشش با اتخاذ رویکردی پدیدارشناسانه و استقرایی مطابق با روش نظریه‌پردازی مبنایی تحت بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق که برآمده ...  بیشتر

تبیین رفتارهای وندالیستی از دیدگاه نظریه‌های آنومی- فشار مطالعة دانشجویان دانشگاه مازندران

اکبر علیوردی نیا؛ محمود شارع‌پور؛ سحر رحمانی

دوره 7، شماره 4 ، دی 1392، صفحه 83-109

چکیده
  فشار ساختاری مرتن برای تبیین رفتارهای وندالیستی و نیز آزمون نظام‌دار این نظریه‌هاست. این پژوهش مبتنی بر روش پیمایشی است و جمعیت تحقیق را کلیة دانشجویان دختر و پسر دانشگاه مازندران در سال تحصیلی 91 – 90 تشکیل می‌دهند. براساس نمونه‌گیری طبقه‌ای متناسب با حجم هر دانشکده 394 نفر تحت مطالعه قرار گرفتند. نتایج داده‌های توصیفی حاکی از ...  بیشتر

اثرات رقابت‌جویی مادی و منزلتی بر مصرف‌گرایی روستایی

موسی عنبری؛ سیداحمد فیروزآبادی؛ سیما سروش

دوره 7، شماره 4 ، دی 1392، صفحه 110-136

چکیده
  به نظر می‎رسد با تغییر نگرش‎ها دربارة مصرف در جامعة روستایی ایران و رواج پدیدة مصرف‎گرایی در جامعه، میل به مصرف در روستاییان نیز افزایش یافته و تمرکز از نیازهای اساسی به سمت نیازهای کاذب و مخصوصاً تجملی تغییر پیدا کرده است. مسئلة اصلی این پژوهش شناسایی برخی عوامل دخیل در به‌‎وجودآمدن و تشدید مصرف‎گرایی روستایی است. با استفاده ...  بیشتر

تحلیل جامعه شناسی شیوه برساخت هویت از رهگذر مصرف موسیقی عامه پسند در میان جوانان

احمد محمدپور؛ ابوبکر شریعت‏ پناه؛ احمد غلامی

دوره 7، شماره 4 ، دی 1392، صفحه 137-159

چکیده
  هدف این مقاله بررسی شیوة برساخت هویت ازطریق مصرف موسیقی، مخصوصاً موسیقی عامه‌پسند، درمیان جوانان است. ازآنجاکه موسیقی امروزه همه‌‌مکانی شده و به‌منزلة کرداری اجتماعی به‌شدت درمیان جوانان رایج شده است، بررسی و تحلیل آن می‌تواند زوایایی نهفتة این گرایش را آشکار کند. در جهان مدرن امروز مقولة برساخت هویت دربین جوانان خصلتی پیچیده ...  بیشتر

تبارشناسی روشنفکری در تاریخ مشروطة ایران (سال‌های 1285 تا 1305)

فرجاد ناطقی؛ ابراهیم توفیق

دوره 7، شماره 4 ، دی 1392، صفحه 160-186

چکیده
  مقالۀ حاضر به بررسی جامعه‌شناختی اهتمام روشنفکران در ساخت نخستین دولت مدرن در ایران پرداخته است. به‌گونه‌ای‌که امکان تحلیل تاریخی مقولۀ روشنفکری را در دوران مشروطه از سال 1285 تا 1305 به دست می‌دهد. ارتباط گفتمان‌های سیاسی روشنفکران با مناسبات قدرت به شیوه‌ای فوکویی تحت تحلیل تبار تاریخی قرار گرفته است. نتیجۀ بررسی‌ها در این مقاله ...  بیشتر